Antik Çağ’da İyonya’nın en önemli yerleşimlerinden biri olan Foça; taş evlerle süslü sokakları, mavi bayraklı koyu, balıkçı tekneleri ile süslü renkli limanı ve eşsiz günbatımları ile İzmir’den kısa sürede ulaşabileceğiniz en huzurlu tatil beldelerinden biri. Foça’nın İzmirliler’in en sevdiği kaçış noktalarından biri olması, aslında hiç de sürpriz değil; çünkü burası Ege sakinliğini, belki de biraz tembelliğini yaşayabileceğiniz en güzel yer. Ne Çeşme gibi aşırı popüler ve turistik, ne Alaçatı kadar kalabalık; Foça sanki Egeli yazlıkçılar için kurulmuş özerk bir bölge gibi.
Foça için kafa dinlemek isteyenlerin buluştuğu, günbatımlarıyla anınızı, sokakları ile gözlerinizi şenlendiren, mekanları ile Instagram’da ‘yaşıyosun bu hayatı’ dedirttiren ve pek tabii denizi ile ferahlatan gerçek anlamda bir kapı komşusu desek çok da yerinde olur. Kısadan hisse, beyaz yakalıların emeklilikte taşınmak istediği o Güney’deki sahil kasabasını hepimiz biliyoruz; peki ya onun Kuzey versiyonu? İşte orası da Foça.
*Başlamadan Önce: Foça’yı Eski Foça ve Yeni Foça olarak iki bölüm şeklinde düşünebiliriz. Yeni Foça, adından da belli olduğu üzere, Eski Foça ile yakından uzaktan ilgisi olmayan ve genellikle modern tarzda evlerin, yazlıkların olduğu kesim. Foça’da yapılacak birçok aktivite, gezilecek yerlerin çok büyük bir kısmı Avrupa’daki old town’ları aratmayacak güzellikteki Eski Foça’da olduğu için biz 2 günümüzü de Eski Foça’da geçirdik. Bu nedenle, aşağıdaki önerilerimizin büyük kısmı da Eski Foça’dan olacak.
FOÇA HAKKINDA
Antalya’dan başlayıp İzmir’in orta kesimine kadar uzanan Türk Rivierası’nın içinde bulunan Foça, milattan önce 9. yüzyıla dek uzanan tarihi ve hala daha korunan kasaba kimliği ile İzmir’de mutlaka görülmesi gereken yerlerden biri.
İyonların Ege sahillerinde kurduğu 12 kentten biri olan Foça; Antik Çağ’da denizcilikteki başarısı ve İyon medeniyetinin gelişimindeki katkıları nedeniyle İyonya’nın en önemli yerleşimlerinden biri olarak kabul ediliyor.
O zamanlar bir koloni devleti olan Foça, elindeki deniz filosu ve gücü sayesinde geçmişte Korsika Adası ve İspanya’nın doğu kıyıları da dahil olmak üzere birçok yere kendi kolonilerini kurmuş ve bu gelişmelerin sonucunda da yükselme dönemine girmiş. Tabii, liman kenti olması zorlukları ve istilaları da beraberinde getirmiş; Foça bu sürede önce Pers’lerin, Büyük İskender’in ve Cenevizlilerin yönetimine ve gel zaman git zaman 13.yüzyılda Çaka Bey tarafından alındıktan sonra da 15. yüzyılda Fatih Sultan Mehmet’in fethi ile Osmanlı Devleti’nin egemenliği altına girmiş.
Ek olarak Foça; nesli tükenmekte olan Akdeniz fokları ile biliniyor. Kıyılardaki betonlaşma nedeniyle artık koloni halinde yaşayıp çoğalamayan ve kontrolsüz avlanma nedeniyle sayıları giderek azalan bu fokların evlerinden biri de Foça ve Foça’daki Siren Kayalıkları. Tatlı foklarımızı yaşatabilirsek, Foça onların dünyada yaşadığı 4 bölgeden birinin içinde olmaya devam edecek. Mini not; Foça’nın Antik Çağ’daki adı olan ‘Phokaia’ bu fok türünden geliyor. Haliyle, Akdeniz fokları Foça’nın da simgesi olmuş durumda.
Günümüzde ise Foça; taş evlerle dolu nostaljik sokakları, balıkçı teknelerinin tablo gibi dizildiği sahili ve insanı dinginleştiren manzarası ile İzmir’in en huzurlu rotalarından biri olarak öne çıkıyor. En güzel yanı; hiç yozlaşmamış, turist akınına uğramamış ve şükürler olsun ki ‘piyasa’ olmamış bir kasaba olması.
Zaten Foça’nın ‘yazlıkçı kafası’ öyle net görülüyor ki piyasa olmaya da pek müsait değil açıkçası. Bu yüzden bize göre buraya gelip sevmemek pek mümkün değil. Yorgunluğa, sakinlemeye, biraz içe dönmeye, kısaca koşturmaya ‘mola vermeye’ gidecek bir yer arıyorsanız, Foça gelmeyi düşünebileceğiniz yerlerden biri. Bu kadar İzmirli her fırsatta buraya kaçıyorsa, bir bildikleri de vardır ayrıca. 🙂
FOÇA NEREDE
İzmir’e bağlı bir ilçe olan Foça, Ege Bölgesi’nde yer alıyor. Çandarlı ve İzmir Körfezi arasında üç tarafı denizle çevrili bir yarımadaya kurulan Foça ilçesi, bizce İzmir’in insanı en dingin hissettiren balıkçı kasabası olmaya çoktan aday.
FOÇA’YA NASIL GİDİLİR
İstanbul’dan Foça’ya arabayla gitmek için Bursa Osmangazi Köprüsü’nden geçerek Manisa yolunu takiben, Menemen’e ayrılmanız gerekiyor. Menemen’in sonrasında yine tabelaların yönünde toplam 6,5 saatte Foça’ya ulaşabilirsiniz.
İzmir’den Foça’ya arabayla gitmek için ise önce Karşıyaka’ya gelip, buradan da Çiğli’yi takiben Menemen’e varmanız gerekiyor. Menemen’den sonrası aynı İstanbul gibi Foça tabelaları ile devam ediyor. İzmir’den Foça’ya araba ile ulaşım ortalama 1 saat, Karşıyaka’dan 45 dakika sürüyor.
İzmir’den Foça’ya toplu taşıma ile ulaşım da oldukça kolay. Öncelikle; kendinize yakın olan İZBAN tren istasyonlarına giderek Aliağa yönüne giden durağa geçin ve bindiğiniz trenden ‘Hatundere’ durağında inin. Sonrasında Hatundere aktarma merkezindeki otobüs durağına giderek, 744 numaralı otobüsü bekleyin. 744 numaralı hat, son durağı olan Eski Foça’ya 50-60 dakika arasında ulaşıyor. Arada 43 durak var ama ilk duraktan bineceğiniz için oturarak seyahat etme şansınız olacak. Bu şekilde yolda geçireceğiniz süre 1,5-2 saat arasında.
FOÇA’DA GEZİLECEK YERLER
#1 Eski Foça Sokakları:
Foça dedik mi akla ilk Eski Foça’nın nostalji yüklü sokakları geliyor. Burası, Avrupa’daki ‘old town’ların tam anlamıyla kasaba versiyonu. Ruhunu hiç kaybetmemiş olması, eskisi gibi korunup farklı renklerle parıldaması gerçekten de Foça’ya bambaşka bir güzellik katıyor. Eski Foça’nın güzel sokak aralarını keşfetmek için ilk iş Küçük Deniz olarak bilinen küçük limana gidip Reha Midilli Caddesi’ni takip edin.
Serin kordonboyu üzerinde Eski Foça’nın taş evlerini zaten bol bol göreceksiniz, ama sadece onlarla yetinmeden, caddeye paralel sokaklara da dalmayı unutmayın. Bizim Foça turumuzda en sevdiğimiz aktivite, rengarenk kapı ve pencerelerle süslü bu taş evlerin peşine düşmek oldu; güneş tepedeyken yapmasak daha iyi olurdu tabii ama ne yapalım vakitsizlik işte. 😊
#2 Beşkapılar Kalesi ve Surları:
Antik Çağ’da bu bölgeyi koruyan ve o zamanki Athena Tapınağı’nın bulunduğu alanı da kaplayan Beşkapılar Kalesi’ni Küçük Deniz’den sola doğru baktığınızda rahatlıkla görebilirsiniz. İçine girip gezmeniz de mümkün; ama bizce dışarıdan görüntüsü daha güzel. Pek sevdiğimiz Foça’yı maalesef bu konuda eleştireceğiz; çünkü burada gerçekten de bir antik eser problemi yaşanıyor.
Bir kere nereyi gezdiğinizi asla anlamıyorsunuz, sorduğunuz yeri Foça’nın kendi esnafı bile bilmiyor. Biz de kalenin içinde ve arkasında ne olduğunu, Athena Tapınağı’nı ve Kybele Açıkhava Tapınağı’nın nerede olduğunu anlamadığımız için soralım dedik; cevabını bulamadık. Şükürler olsun ki Foça Dibek Kahve’deki kahveci amca merakımızı giderdi; keşke adını da sormayı akıl edebilseydik. ☹
Kaleye doğru yürürken adının geldiği ve eski zamanda şehre girişi sağlayan beş kapısını da göreceksiniz, günbatımı vaktinde kameraları şenlendirmeyi unutmayın. Akşamları da incik boncuk tezgahları kuruluyor.
#3 Eski Foça Limanı:
Beşkapılar Kalesi’nden sahilin en ucunda görünen Kavala Cafe & Winehouse’a doğru yürürken geçtiğiniz, sağlı sollu restoran, bar ve kafelerin dizili olduğu, takalarla süslü yer Eski Foça Limanı. Buraya aynı zamanda Küçük Deniz de deniyor. Büyük Deniz ise, Beşkapılar Kalesi’nin arkasında kalan liman. Burada ise yelkenliler, görece daha büyük tekneler demirliyor.
#4 Kozbeyli Köyü:
Köy kasaba fatihiniz Journavel, Foça’da da kendine göre bir köye kavuştu! Eski Foça’nın daha da küçüğü, hiç popüler olmayanı ve dokusunu olduğu gibi koruyan taş evleriyle Kozbeyli, Foça gezi planlarının içine mutlaka eklenmeli.
Eski Foça’dan İzmir’e dönerken uğradığımız Kozbeyli köyüne gelme amacımız aslında tamamen ünlüler ünlüsü Şakir’in Yeri’nde dibek kahvesi içmekti ama köyün kendi halindeki yaşamını izlemek de bizi fazlasıyla mutlu etti. Kozbeyli’ye geldiğinizde arabanızı park edip hemen köy meydanına gelin. Meydanın solunda kalan Şakir’in Yeri çok otantik ve balkonunda ya da dış alanında oturmak da oldukça keyifli. Kahvenizi içtikten sonra ara sokakları gezip, dondurma molası verebilirsiniz.
#5 Foça’da Tekne Turu ve Foça Adaları:
Adaları ile ünlü Foça’da vaktiniz bol ise tekne turu da bir seçenek. Zaten limanda gezinirken bu tekne turlarını bol bol görüp hiç aklınızda yokken bile bir anda kendinizi ‘acaba yapsak mı ya’ diye düşünürken bulacaksınız. Tekne turlarında sırasıyla Orak Adası, Akdeniz foklarının da yaşadığı Siren Kayalıkları ve İncir Adası gibi adalar ile bu rotanın aralarındaki koyları geziyorsunuz. Tekneler Küçük Deniz limanından sabah 10-11 arası kalkıyor, kişi başı 50-60 TL gibi bir ücreti var.
Günlük tekne turlarının haricinde, bir de günbatımı turları yapılıyor. Yanlış hatırlamıyorsam onun da kişi başı 20 TL ücreti vardı.
Bizim bu turu yapmaya vaktimiz olmadı ama eğer siz turistiko gibi her yeri göreceğim diye tutturmuyorsanız, tekne turu yapacak vaktiniz de kalacaktır.
Yeri gelmişken; bu Foça’da gezilecek yerler listesine Şeytan Hamamı ve Foça Değirmenleri’ni de katabilirsiniz, biz Değirmenler’i yol üstünde görüp yakınına gitmedik. Şeytan Hamamı’nı ise burada 2 günümüz olduğu için plana dahil edemedik.
FOÇA YERYÜZÜ PAZARI
Foça’da aklımızın kaldığı bir yer daha oldu; gezi günlerini denk getiremediğimiz için göremediğimiz Slow Food ilkelerine göre adil ve temiz satış yapılan Yeryüzü Pazarı. Bu pazar aslında İtalya’da hızlı yaşam temposuna karşı bir duruş geliştirmek ve yok olmaya yüz tutmuş yerel yeme- içme alışkanlıklarını korumak amacıyla başlayan Slow Food akımının bir parçası. Foça’daki Yeryüzü Pazarı da bu halkanın ülkemizdeki ilk temsilcisi.
Her Pazar, 08.30-18.00 arasında Foça Pazaryeri’nde kurulan Yeryüzü Pazarı’nın özelliği; aynı sakin şehir Sığacık’ta olduğu gibi buranın da aslında bir üretici pazarı olması. Pazarda organik olarak üretilen meyve ve sebzeden tutun, ekmeğe, peynire, reçele ve zeytinyağına kadar birçok ürünü bulabilirsiniz.
Slow Food ve Sığacık demişken;
Sığacık’ta Gezilecek Yerler: Sığacık’a Gitmek için 10 Neden
ESKİ FOÇA’DA GÜNBATIMI
Eski Foça’nın günbatımı, gündüzleri aşırı ötesi sıcak basmışken bir anda değişen serin havasından mıdır bilinmez, gerçekten de çok etkileyici. Her şey bir yana, Foça’nın daha ayak basar basmaz insanı içine çeken dingin hali ziyaretçisinin gezi konseptine de yansıyor. Buraya gelip haldır haldır gezmek yok. Sabah mis gibi havaya uyanmak, öğlen tembelliği ile dinlenmek, sonra limanda manzaraya karşı kafa dağıtmak, öğleden sonra mis koyunda serinlemek, akşama lezzetli yemeklerinden yemek, gece de mini barlarında günün keyfini sürmek var. O yüzden bu planın içinde bir günbatımı izleme aktivitesi de şart ötesi şart.
Foça’da en iyi günbatımı konusunda şampiyon tabii ki Kavala Cafe & Winehouse. Mekanın detaylarını aşağıdaki Foça’da Ne Yenir: Foça Yeme İçme Önerileri bölümünde okuyabilirsiniz. İkinci alternatif de son derece halk işi olarak Büyük Deniz’deki banklar. Buranın akşam saatlerindeki silüeti gerçekten de tablo gibi. Alın içeceğinizi, aperatifinizi gidin.
FOÇA’DA DENİZE GİRİLECEK YERLER: FOÇA PLAJLARI
Foça’da denize girme konusunu hangi İzmirliye sorsanız muhtemelen aynı cevabı alırsınız; Hanedan Beach. Özellikle uzun süre burada bulunmayacaksanız ve tek atımlık barutunuz varsa bizim gibi riske girmemek için Hanedan Beach’e gitmenizi tavsiye ederiz. Diğer plajları da aşağıda görebilirsiniz, hepsi Eski Foça’dan Yeni Foça’ya giden yol üzerinde bulunuyor. Aracınız yoksa önlerinden minibüs de geçiyor.
#1 Sazlıca Plajları:
Foça’da denize girmek için önerilen yerlerden biri Sazlıca Koyu’ndaki plajlar. Yol üzerinde giderken rengiyle manzara şov yapan, aynı zamanda kamp ve karavancıların kalabildiği plaj. Kamp alanları biraz karmaşık, çünkü plajın arkasında hem çadırlar hem de mangal yapan aileler olabiliyor.
Sazlıca için biz ‘Sazlıca Beaches’ yazan tabeladan içeri girmiştik; burada kişi başı 15 TL ödüyorsunuz. Yemek yiyebileceğiniz tesisi bulunuyor. Hafta içleri eminiz daha sakin ve güzel oluyordur. Sazlıca’da yüzmek için bu kamp alanlarının haricinde, daha kuytuda kalan yerler öneriliyor. Bizim için daha çok fotoğraf çekmelik bir nokta oldu.
#2 Hanedan Beach:
Foça’nın güzeller güzeli Mersinaki Koyu’nda yer alan mavi bayraklı Hanedan Beach, koca plaj alanı ile gönüllerin efendisi. Hem kum hem de çim alanı bulunan, yemekler için fiyatların orta seviyede olduğu, kafa şişiren müziklerin çalmadığı keyifli bir yer burası.
Yiyecek ve içecek için tesis kasasından çıkışta geri verebileceğiniz Hanedan Kart’tan alıp harcamayı planladığınız miktarı içine yükletiyorsunuz, alışverişlerinizi bu şekilde yapmanız gerekiyor. Plaj bir hayli geniş olduğu için ne kadar kalabalık olursa olsun boğmuyor. Giriş ücreti hafta içi kişi başı 25, hafta sonu ise 30 TL. Denizinin suyu serinden soğupa bir arada ama çok çok temiz.
#3 Voodoo Beach:
Mavi bayraklı pek sevilen bir Foça plajı. Mersinaki Koyu’nda yer alan bir diğer plaj olan Voodoo Beach’in giriş ücreti yok ancak şezlong için hafta içi 12 TL, hafta sonu 15 TL ödemeniz gerekiyor. Damsız girilmediğine dair bir yorumunu okumuştuk, eğer öyleyse gerçekten de bravo. 🙂 Nezih bir ortam olduğu her halinden belli, Hanedan ile birlikte listelere ekleyebilirsiniz.
#4 Mambo Beach Club:
Foça araştırmalarımız esnasında karşımıza çıkan bir başka plaj alternatifi de burası. Aynı Hanedan Beach gibi mavi bayraklı ve Mersinaki Koyu’nda yer alıyor. Mambo Beach Club’ın girişi 30 TL; ancak mekanın yorumlarına göz attıktan sonra açıkçası uğramaktan bile vazgeçtik.
FOÇA’DA NE YENİR: FOÇA YEME İÇME ÖNERİLERİ
#1 İncir Ağacı Kahvesi:
Boyozlarımızı, gevreklerimizi alıp denize karşı oturduğumuz minik kafe. Burada çay, kahve, limonatınızı söyleyip pikniğimsi bir şeyler yapabilirsiniz. Foça Dibek Kahve’nin önünde kalıyor.
#2 Foça Dibek Kahve:
Hani böyle bazı mekanlar o yerde olmazsa olmaz gibidir, işte Foça Dibek Kahve de onlardan biri. Mini mini, nostaljik bir kahveci burası. Sarmaşıklar altındaki sokağında sedir ve taburelerine oturup eski usul taş dibekte hazırlanan kahvesini içmeden dönmeyin. Özlemimden olsa gerek, burada verdiğimiz kahve molası bana çocukluğumda Kızlarağası tarafına gittiğimiz zamanları hatırlattı; nostaljiyi çok seviyorum.
#3 Sakız Dondurma Nazmi Usta:
Giritli Nazmi Usta’nın doğal dondurması öyle ünlü ki önündeki sıra asla bitmiyor. Artık size düşen; gün ortasında daha az kalabalıkmış gibi hissettiğiniz bir anda bu mecburiyet sırasına kaynak olmak. Dondurmalarının tadı İstanbul’un Yaşar Usta’sında yiyeceklerinize benziyor. Topu 3 TL, bizim favorilerimiz tahin ve badem.
#4 Kuzina Foça:
Ege zeytinyağlılarının ve Ege otlarının Foça’daki adresi. Genel olarak Ege mutfağı ile öne çıkıyor; ama bu yazdığım burada sadece zeytinyağlı yiyeceğiniz anlamına gelmiyor. Menülerinde çökertme kebabı, ızgara et, mantı gibi etli seçenekleri de var. Kuzina; limana paralel bir ara sokakta, biz özellikle bahçe kısmını çok sevdik. Burayı da kesinlikle tavsiye ediyoruz.
#5 Fokai Restaurant:
Foça’nın en ünlü balık restoranı, seveni çok. Tatil beldelerinde gördüğümüz benzerlerinin aksine sahil kıyısında değil; Eski Foça’nın ara sokaklarından birinde yer alıyor. Biz bahçe kısmındaki masalarda oturarak hafif hafif çalan nostaljik müziklerle çok keyifli bir akşam geçirdik.
Yemek konusuna gelince, Ege mezeleri gerçekten çok lezzetli. Balıklarını deneme şansımız olmadı ama ara sıcakları da bizi mutlu etti. Foça denince akla gelen ilk mekanlardan biri olduğundan, gitmeden önce rezervasyon yaparsanız iyi olur. 6 çeşit meze, 1 büyük yeşil salata, 35’lik rakı ve kalamar için 225 TL ödediğimizi de belirtelim.
#6 Kavala Cafe & Winehouse:
Foça’da günbatımı denince önerilen ilk yer Kavala Cafe & Winehouse. Adından da belli olduğu üzere hem kafe hem de şarap barı; zaten bizim de böyle bir mekanımız olsa biz de şarap barı konseptine çalışırdık! Bir kere denize sıfır ve Eski Foça’nın en güzel taş evlerinden birinde hizmet veriyor. Tabii söz konusu Kavala olunca, gün batımı izlemek için akşamüstü saatlerinde gidip deniz kıyısındaki masalardan birini kapmak lazım.
Güneş batmaya yakın ortam giderek kalabalıklaşıyor ama bizim yolu izlemek de bir seçenek; 5-6 gibi gidip önce bir buzlu kahve, arkadan şarap eşliğinde manzara şov. Kış ayları için içeride şöminesi var, yaşasın Foça’ya kışın gitmek için bir neden daha çıktı. As bayrakları Neşem!
#7 Sıcacık Boyoz Gevrek Fırını:
İzmir’e gelmişken boyoz ve kuru poğaça özlemimizi giderelim dedik ve bu fırını bulduk. Bizce çok güzeldi, sadece bulunduğu yer biraz sıcak oluyor. Yiyeceklerinizi fırından alıp sahile kaçabilirsiniz.
#8 Gramafon Cafe & Bar:
Gündüz kahveye, akşam da yemek sonrası canlı müzikle bir şeyler içmeye gelebileceğiniz Eski Foça mekanlarından biri. Kafenin dekorasyonu pek bir otantik. Perşembe akşamı denk geldiğimiz canlı müziklerinin repertuarı Karadeniz ve Anadolu ezgilerinden oluşuyordu, diğer günlerde değişiklik oluyor mu bilemiyoruz.
#9 Miço Bar:
Foça’nın popüler mekanlarından biriyle listeyi sonlandıralım. Canlı performansları ile ünlü olan Miço Bar; akşamları ‘Foçalı gençlerin’ akınına uğruyor olsa da hala klasikler listesinde. Genelde hep kalabalık, fakat kendinize yer bulursanız uğramanızı tavsiye ederiz.
FOÇA’DA NEREDE KALINIR
Foça gezileriniz için en mantıklısı Eski Foça’da kalmak, bize göre kasabanın ruhundan uzaklaşmamak adına Yeni Foça’yı pek düşünmeyin. Eski Foça’da konaklarsanız gezilecek yerlere, limana ve sahile yakın olur, gönlünüzce plan yapabilirsiniz. Biz kaldığımız otelden pek memnun ayrılmadığımız için sizlere öneremeyeceğiz; ama alternatiflere bakarken Lithos Hotel’i de görmüş ve listeye almıştık. Daha sonra Eski Foça’da dolaşırken yerine de denk geldik ve beğendik, aklınızda bulunsun.
Foça ile ilgili diğer tüm fotoğraf ve notlarımıza Instagram’da @nesemcelikkaya hesabından, #journavelege etiketine tıklayarak ulaşabilirsiniz. Bizi takip edin, birlikte gezelim!
Yolunuz Foça’ya düştüyse ilginizi çekebilecek diğer yazılar;
Urla Gezi Rehberi: Urla’da Gezilecek Yerler
Urla’da Ne Yenir: Urla Yeme İçme Önerileri